Chăm sóc tóc đã có từ thời kỳ cổ đại đến kỷ nguyên phát triển của công nghệ, lịch sử chăm sóc tóc là hành trình nối dài của những chuẩn mực thẩm mỹ đa dạng và biến đổi không ngừng qua mỗi giai đoạn.
Từng có một nữ hoàng Ai Cập chăm sóc tóc bằng hỗn hợp chiết xuất từ… nội tạng động vật, trong khi nhiều phụ nữ khác lựa chọn ướp hương mái tóc bằng bột từ hoa lá khô, bởi khái niệm gội đầu khi ấy vẫn còn xa lạ. Ở một thời đại mà mái tóc không chỉ là biểu tượng của cái đẹp, mà còn phản ánh quyền lực, đức tin và địa vị xã hội, con người đã không ngừng tìm kiếm và chấp nhận những phương thức chăm sóc đầy kỳ quái, thậm chí rùng rợn, để nuôi dưỡng thứ "vương miện tự nhiên" của mình.
Thói quen chăm sóc tóc qua từng giai đoạn
Chăm sóc tóc vào thời cổ đại
Người Ai Cập cổ đại vô cùng chú trọng việc chăm sóc tóc. Họ chăm sóc tóc bằng thuốc làm từ henna - thuốc nhuộm làm từ lá Lawsonia inermis khô, nghiền thành bột, tạo ra các vết màu đỏ dùng trong nghệ thuật cơ thể hoặc các hỗn hợp kỳ lạ từ nội tạng động vật. Màu tóc đen tuyền tượng trưng cho quyền lực và địa vị của giới quý tộc, được chế tác từ tóc thật, len hoặc sợi thực vật. Trong khi người lao động thường được nhận diện qua mái tóc thật màu nâu đỏ tự nhiên. Bên cạnh đó, họ đã sớm biết sử dụng gel tạo kiểu từ dầu cọ, sáp ong và nhựa thông, kết hợp lược gỗ và kẹp kim loại để tạo nên những kiểu tóc cầu kỳ.
Tại Hy Lạp, mái tóc được xem là hiện thân của sự sống. Người ta tin rằng mái tóc chứa sinh khí, tượng trưng cho sự phát triển và nảy nở. Họ cắt tóc để dâng thần, dùng tóc để đánh dấu các giai đoạn đời người. Mái tóc dài buông xõa đại diện cho nét đẹp gợi cảm thiếu nữ, tóc được che kín tìm thấy ở người phụ nữ đức hạnh đã có gia đình. Từ xoăn lọn đến búi thấp, mỗi kiểu tóc đều phản ánh giai tầng xã hội và chuẩn mực đạo đức thời bấy giờ.
Tương tự với La Mã cổ đại, mái tóc thể hiện quyền lực và địa vị. Kiểu tóc càng phức tạp, phụ kiện càng xa hoa thì vị thế càng cao. Phụ nữ thượng lưu thường sử dụng trâm cài vàng bạc và nước hoa tóc để thể hiện quyền lực.
Thú vị hơn, là ở Ấn Độ cổ đại, người ta lại tin rằng, tóc chính là “tấm gương” phản chiếu sức khỏe bên trong của mỗi người. Các loại thảo mộc như bồ kết, amla, hibiscus, shikakai được dùng để gội đầu, massage và chăm sóc tóc, tạo nên truyền thống chăm sóc tóc bằng thảo dược kéo dài suốt 3.000 năm.
Chăm sóc tóc thời Trung cổ
Châu Âu vào thời Trung Cổ, tóc được quy định chặt chẽ bởi luật lệ và nguyên tắc đạo đức Kitô giáo thay vì được "tự làm" như trước đây. Vì tóc dài được coi là "phức tạp" đối với tóc bạc, phụ nữ thường che mái tóc dài của mình bằng khăn trùm đầu để thể hiện sự mãn nguyện.
Chỉ những người thuộc tầng lớp thượng lưu mới ưa chuộng kiểu tóc thời thượng này. Các gia đình quý tộc truyền lại những công thức làm đẹp sử dụng mật ong, trứng, nhũ hương hoặc các loại cây thơm. Trong thời gian này, tóc giả cũng trở nên phổ biến và được đeo như một món đồ trang sức để che đi khuyết điểm và "khoe" gu thẩm mỹ của tầng lớp thượng lưu thời bấy giờ.
Xem thêm: Những truyền thống chăm sóc tóc độc đáo bạn cần biết
Thời Phục hưng mái tóc là bản sắc riêng
Dưới thời Phục Hưng, mái tóc trở thành “khung vẽ” để người phụ nữ tự do thể hiện bản sắc và gu thẩm mỹ riêng. Do việc gội đầu còn khá hiếm, phụ nữ thường dùng phấn và bột thơm để làm sạch tóc và giữ mùi hương để khiến bản thân hấp dẫn hơn. Các sản phẩm như pomade, dầu dưỡng từ mỡ động vật và hương liệu thiên nhiên được ưa chuộng rộng rãi trong thời này. Kỹ thuật làm nóng tóc bằng thanh kim loại (tiền thân của máy uốn tóc hiện đại) cũng được các quý cô sành điệu yêu thích.
Vào thế kỷ 19
Ngành công nghiệp làm đẹp bước vào kỷ nguyên mới với cuộc Cách mạng Công nghiệp. Mỹ phẩm bắt đầu lan rộng và trở nên phổ biến. Dầu gội, dầu xả và các sản phẩm chăm sóc tóc nằm trong số những sản phẩm được sản xuất hàng loạt và quảng cáo rộng rãi. Tầng lớp trung lưu đột nhiên có quyền tiếp cận với những mặt hàng trước đây chỉ dành riêng cho giới quý tộc trong phòng vệ sinh của họ. Những kiểu tóc phức tạp rất được phụ nữ thời Victoria ưa chuộng.
Để tạo ra nhiều kiểu tóc khác nhau, họ sử dụng các thiết bị như kẹp tóc, máy uốn tóc thủ công và máy uốn tóc nóng. Mái tóc mềm mượt, bóng mượt từ các sản phẩm chăm sóc tóc tự nhiên như dầu dừa, nước xả giấm táo và phương pháp điều trị bằng lòng đỏ trứng đặc biệt thời thượng, cũng như kiểu tóc dài rẽ ngôi giữa. Các tiệm làm tóc mọc lên nhanh chóng và phát triển thành các cơ cấu kinh doanh hiện đại.
Thế kỷ 20
Thế kỷ 20 đánh dấu những bước ngoặt quan trọng trong chu trình chăm sóc và tạo kiểu tóc. Bắt đầu từ những năm 1920, khi thế giới dần hồi phục sau Thế chiến I, xã hội phương Tây chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của phong trào nữ quyền. Phụ nữ bắt đầu bước ra khỏi những khuôn mẫu truyền thống, khẳng định vị trí trong đời sống hiện đại. Sự xuất hiện của máy sấy tóc điện không chỉ làm thay đổi thói quen làm đẹp tại nhà mà còn góp phần giải phóng người phụ nữ khỏi những ràng buộc cầu kỳ. Phụ nữ thời này thích cắt tóc ngắn theo phong cách flapper, thoát khỏi những gò bó đạo đức truyền thống và đại diện cho tinh thần nữ quyền.
(Ảnh: Trung tâm lưu trữ Viện Smithsonian, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Hoa Kỳ)
Từ những năm 40 đến 70, mỗi thập niên đều gắn liền với một kiểu tóc mang dấu ấn riêng biệt. Đó là những lọn sóng cổ điển Hollywood, mái tóc beehive phồng cao của thập niên 60, hay kiểu tóc Afro xoăn xù của thập niên 70. Cùng lúc đó, nhờ sự phát triển của hóa chất làm tóc, các kỹ thuật uốn, duỗi, nhuộm trở nên phổ biến, phù hợp với nhịp sống đô thị.
Cuối thế kỷ 20, chăm sóc tóc bước sang một giai đoạn mới, từ làm đẹp đơn thuần chuyển sang nuôi dưỡng chuyên sâu. Các sản phẩm phục hồi cấu trúc, dầu gội trị liệu, xịt dưỡng ẩm và serum bắt đầu “lên kệ”, phản ánh sự thay đổi trong tư duy làm đẹp của phụ nữ lúc bấy giờ.
Chăm sóc tóc vào thời hiện đại ngày nay
Chăm sóc tóc đã bước vào một giai đoạn mới của sự tùy chỉnh và kết hợp giữa khoa học và thiên nhiên trong thời đại kỹ thuật số và công nghệ sinh học. Những phát triển chưa từng có trong lịch sử làm đẹp bao gồm máy mát-xa tần số cao giúp tăng cường tuần hoàn da đầu, huyết thanh chứa peptide phục hồi các liên kết keratin, và công nghệ nano giúp dưỡng chất thẩm thấu sâu vào thân tóc.
Xu hướng "xanh hóa" của ngành công nghiệp tóc cũng bùng nổ cùng lúc. Để đảm bảo an toàn lâu dài, người tiêu dùng ngày nay ưu tiên hàng đầu cho các sản phẩm không chứa silicone, paraben và sulfat. Hơn nữa, chăm sóc tóc đã phát triển thành một bước làm đẹp toàn diện cho cơ thể và tâm trí bằng cách kết hợp dầu xả với các liệu pháp như tẩy tế bào chết da đầu và mặt nạ tóc.
Cùng với sự phát triển của xã hội hiện đại, quan niệm về mái tóc cũng đã có nhiều thay đổi đáng kể. Nếu trước đây, kiểu tóc thường gắn liền với khuôn mẫu giới tính, địa vị hay tập tục văn hóa, thì ngày nay đã trở thành một phần của cá tính và sở thích cá nhân. Người trẻ cởi mở hơn trong việc thử nghiệm màu nhuộm lạ, tạo hình độc đáo hay thậm chí là cạo trọc – điều từng được xem là “lệch chuẩn”. Bên cạnh đó, sự phổ biến của lối sống thuần chay và chủ nghĩa tối giản cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến các lựa chọn làm đẹp; sản phẩm không thử nghiệm trên động vật, bao bì tối giản và công dụng linh hoạt được ưu tiên hàng đầu. Không còn ràng buộc bởi truyền thống hay chuẩn mực đạo đức nghiêm ngặt, chăm sóc tóc hiện nay trở thành một phần của hành trình khẳng định bản sắc cá nhân trong thế giới đa dạng và đầy biến động.
Theo nguồn từ Amazingy
